خدمات مونتاژ صنعتی چیست؟ انواع و مراحل مونتاژ صنعتی کدام است؟

خدمات مونتاژ صنعتی ( Industrial assembly)، به معنی کنار هم قرار دادن قطعات یک دستگاه، ماشین است و یکی از اصلی ترین مراحل در تولیدات انبوه صنعتی محسوب می شود. فرایند مونتاژ در کارخانه ها، خطوط تولید، کارگاه های تعمیراتی و …. انجام می شود. مونتاژ کردن قطعات به سه شکل دستی، نیمه اتوماتیک و کاملا اتوماتیک انجام می شود. اگر به دنبال درک عمیق و درست از مفهوم، کاربرد و مراحل مونتاژ صنعتی هستید، در ادامه با ما همراه باشید.

مراحل مونتاژ صنعتی

مراحل مونتاژ صنعتی به شرح زیر است :

1. برنامه ریزی و طراحی اولیه فرایند مونتاژ در صنعت، برای ایجاد سیستم تولید کارآمد بسیار کلیدی است. فرایند برنامه ریزی و طراحی با طراحی آغاز شده و با برنامه ریزی ادامه پیدا می کند.

• طراحی برای مونتاژ ( DFA )، به کمک ایجاد طرح های دقیق شامل ابعاد، مواد اولیه و نحوه اتصال قطعات انجام می شود. این رویکرد به منظور کاهش تعداد قطعات، افزایش قابلیت مونتاژ قطعات صنعتی و ساده سازی کلی فرایند سر هم کردن مورد استفاده قرار میگیرد.
• طراحی خط تولید نیز با مشخص کردن ترتیب ایستگاه های کاری و مسیر حرکت قطعات انجام می شود. در این مرحله نیروی انسانی مورد نیاز برای هر بخش نیز چیدمان می شود.
• در برنامه ریزی تولید میزان تولید روزانه، ماهانه و سالانه مشخص می شود.

 2- دسته بندی و آماده سازی قطعات، شامل مرتب سازی، سازماندهی و همچنین آماده سازی قطعات است. در این مرحله بسته به نوع قطعات مصرفی و نیازهای پروژه، آماده سازی و بسته بندی انجام می شود. افزایش بهره وری، کاهش خطا، بهبود کیفیت، کاهش ضایعات و کاهش هزینه ها از جمله مواردی هستند که اهمیت این مرحله را به خوبی نشان می دهند.

• تعیین نوع قطعه و تفکیک بر اساس نوع، جنس، اندازه و سایر ویژگی های فیزیکی صورت میگیرد.
• گروه بندی نیز به منظور سازماندهی قطعات در گروه های مشابه صورت می گیرد.
• برچسب و علامت گذاری نیز به منظور مشخص کردن اطلاعات مهم استفاده می شود.
• قرار دادن قطعات در بسته بندی مناسب به منظور سهولت در جابجایی و محافظت از آنها در برابر آسیب صورت میگیرد.

 3- مونتاژ اولیه ( Initial Assembly )، به فرایند سوا کردن قطعات بر روی یکدیگر گفته می شود. این مرحله قبل از مونتاژ نهایی انجام می شود و آماده سازی، حمل و انتقال، اتصال قطعات و کنترل از جمله مراحل مونتاژ اولیه محسوب می شوند. این مدل مونتاژ صنعتی، در ایجاد ساختار اصلی محصول، جلوگیری از مشکلات جدی و افزایش ایمنی موثر عمل میک

 4- مونتاژ نهایی ( Final-Assembly )، در صنایع مختلف خودروسازی، الکترونیک و لوازم خانگی بیشتر از سایر صنایع مورد استفاده قرار میگیرد. آماده سازی قطعات، اتصال و بررسی نهایی از جمله مراحل مهم در مونتاژ مدل نهای محصول محسوب می شوند. در این مدل مونتاژ صنعتی دقت و مهارت، استفاده از ابزار درست و مناسب و همچنین رعایت دستورالعمل ها بسیار مهم است. جوشکاری پلاسما یکی از فرایندهای متداول در این مرحله است.

مونتاژ نهایی در انواع مختلف به نام های مونتاژ دستی، ماشینی، خطی و مدولار وجود دارد. 

 5- بازرسی و کنترل کیفیت ( QC )، با هدف اطمینان از تطابق محصول نهایی با استانداردهای کیفی انجام می شود. این مرحله از تولید محصولات معیوب جلوگیری کرده و همچنین باعث کاهش هزینه ها می شود. بازرسی اولیه بازرسی حین فرایند مونتاژ صنعتی، بازرسی نهایی و آزمایش عملکرد از جمله مراحل کنترل کیفیت محسوب می شوند. در این مرحله از ابزارهای مخصوص مثل ابزار اندازه گیری، ابزار بازرسی بصری و ابزار تست و آزمایش استفاده می شود. 

 6- بسته بندی و آماده سازی برای ارسال، شامل انتخاب بسته بندی مناسب برای جلوگیری از آسیب به محصول مورد نظر بوده و برای اطمینان از ایمنی و سلامت کالا در طول مسیر ارسال انجام می شود. استفاده از مواد پر کننده مثل پلاستیک حباب دار یا پاکت های پستی مخصوص در این روند بسیار کمک کننده خواهد بود.

 7- توزیع ( Distribution ) و خدمات پس از فروش ( After - Sales Service )، در کنار هم به ایجاد تجربه مثبت برای مشتری و موفقیت های بلند مدت کمک می کنند. هر شرکت صنعتی استراتژی های توزیع مختص به خود را دارد و به طور کلی توزیع به شکل مستقیم، غیرمستقیم، گسترده و انحصاری صورت میگیرد. خدمات پس از فروش در واقع بخشی از فرآیند تولید تلقی شده و تجربه مشتری از فرایند توزیع به نوعی خدمات پس از فروش را تحت تاثیر قرار می دهد.

جدول خلاصه مراحل مونتاژ صنعتی

جول خلاصه مراحل مونتاژ صنعتی به شرح زیر است :

انواع مونتاژ صنعتی

انواع مونتاژ در صنعت به سه بخش دستی ( SMD )، خودکار و نیمه خودکار تقسیم می شود. در مونتاژ مدل دستی تمام مراحل توسط نیروهای انسانی انجام می شود و در نوع نیمه خودکار نیمی از کار توسط انسان و نیم دیگر توسط ماشین آلات صنعتی انجام می شود. نوع خودکار هم همانطور که از اسمش مشخص است تماما اتوماتیک و توسط ماشین آلات مخصوص انجام می شود.

مونتاژ دستی

مونتاژ دستی ( SMD )، توسط انسان و با استفاده از ابزارهای ساده انجام می شود. از این روش سر هم کردن در تولید قطعات کوچک و با تعداد کم استفاده می شود. در مونتاژکاری برخی قطعات صنعتی به دقت بالا نیاز است پس برای این کار مدل دستی بهترین گزینه محسوب می شود. این روش دقت بالا، انعطاف پذیری نیروی انسانی و هزینه اولیه پایین تری نسبت به روش های سرهم کردن خودکار و نیمه خودکار دارد اما معایبی مثل سرعت پایین تر، نیاز به نیروی ماهر و همچنین احتمال خطای انسانی هم دارد. از این نوع بیشتر در صنایع الکترونیک، خودروسازی و صنایع دستی و به کمک آچار بکس بادی  استفاده می شود.

مونتاژ نیمه خودکار

مونتاژ نیمه خودکار ( Semi-Automated Assembly )، فرایندی است که بخشی از آن توسط انسان و بخشی توسط ماشین آلات مخصوص صنعتی انجام می شود. در این روش به منظور دقیق تر انجام شدن کارهای حساس از نیروی انسانی و برای انجام کارهای تکراری با سرعت بالا از ماشین ها استفاده می شود. از این روش در مونتاژ کردن خودرو، لوازم خانگی و وسایل الکترونیکی بیش از سایر صنایع استفاده می شود. افزایش سرعت و کاهش خطای انسانی از جمله مزایای استفاده از این نوع مونتاژ کاری محسوب می‎شود.

مونتاژ خودکار

مونتاژ خودکار ( Automatic assembly )، فرایندی است که در آن تمامی مرحل توسط ربات و ماشین آلات صنعتی انجام می شود. در این نوع نیازی به دخالت نیروی انسانی وجود نداشته و تمامی کارها بر عهده ربات های مخصوص خواهد بود. در مونتاژ خودکار، وظیفه ی قرار دادن، اتصال و لحیم کاری قطعات بر عهده ی ماشین ها بوده و همین امر باعث بالا بردن دقت و سرعت کلی فرایند خواهد شد. با استفاده از این روش ضایعات تولید کاهش می یابد و خطرات ناشی از کار نیروی انسانی با ماشین آلات بزرگ و خطرناک نیز کمتر است.

مونتاژکاری چیست؟

مونتاژکاری به فرایند سرهم کردن قطعات صنعتی توسط فردی به نام مونتاژکار گفته می شود و طی آن قطعات منفصل با استفاده از روش های خاص به هم متصل می شوند. انواع مختلف مونتاژ کاری شامل مونتاژ قطعات الکترونیکی، قطعات مکانیکی، تابلو برق، خودرو و درب و پنجره است. این کار نقش مهمی در تولید محصولات مختلف ایفا کرده و پایه و اساس ساخت بسیاری از محصولات صنعتی در دنیای امروز محسوب می شود. مونتاژکاری به عنوان یک شغل بسیار پرمتقاضی بوده و با توجه به نیاز روزافزون صنایع به نیروی کار برای تولید، روز به روز این تقاضا بیشتر هم می شود.

وظایف مونتاژکار صنعتی چیست؟

وظایف مونتاژکار صنعتی فارغ از اینکه او در چه صنعت و زمینه ای مشغول به کار است، تعیین شده است. برای مثال چه شما در کارخانه تولیدات قطعات صنعتی باشید و چه در زمینه تجهیزات تهویه مطبوع هوا کار کنید، وظایف یکسانی  را خواهید داشت. مهم ترین وظایف یک مونتاژ کار عبارتند از:

1. آشنایی و شناخت کامل قطعات مکانیکی و الکترونیکی
2. انتخاب بهترین قطعه با توجه به کاربرد مورد نیاز برای تولید قطعه نهایی
3. تسلط کامل بر استانداردهای فنی حوزه کاری خود
4. توانایی خواندن و استفاده از اسناد فنی، نقشه ها و نمودارها
5. دقت بالا در اجرای کامل دستورالعمل های مونتاژ قطعات
6. همکاری با سایر اعضای تیم و حاضر در خط تولید یا تعمیر برای مونتاژ قطعات
7. رعایت اصول کاری چون نظم، انضباط، و تمیزی محیط
8. توانایی عیب یابی تجهیزات مونتاژ شده و برطرف کردن ایرادات احتمالی
9. تهیه لیستی از قطعات مورد نیاز برای مونتاژکاری 
10. تهیه مستندات فنی از مونتاژ تجهیزات نهایی
11. کنترل کیفیت نهایی قطعات مونتاژ شده و اطمینان از سلامت و عملکرد صحیح آنها

باید توجه داشته باشید که در برخی صنایع ممکن است تمام وظایف فوق بر عهده یک نفر گذاشته شود. با این حال این امر علاوه بر این که کیفیت نهایی و خروجی کار را بی کیفیت می کند، تقریبا امری غیر ممکن به شمار می رود.

همچنین در شرکت های بزرگ چون خودروسازی، وظایف مونتاژ کار میان اعضای تیم و چندین نفر تقسیم می شود. 

مهارت های مورد نیاز مونتاژ کاری صنعتی چیست؟

مهارت های مورد نیاز مونتاژکاری صنعتی مجموعه ای از دانسته های علمی و مهارت های فنی است که این دو در کنار یکدیگر می توانند شما را به فردی حرفه ای تبدیل کنند. در واقع مونتاژ کاری از جمله مشاغلی است که بیشتر از تحصیلات آکادمیک نیاز به مهارت های فنی دارد؛ ولی تحصیلات و داشتن مدرک تحصیلی در زمینه های مکانیک و الکترونیک برای جلب نظر کارفرما در بدو ورود به شرکت، خوب است.

با این حال شما تنها با مدرک تحصیلی نمی توانید به عنوان مونتاژکار وارد بازار شوید و داشتن دانش فنی و مهارت های مونتاژ کاری الزامی است.

برخی از مهم ترین مهارت هایی که باید برای ورود به این حرفه کاری به آن توجه داشته باشید، عبارتند از:

1. دانش فنی کافی در زمینه مهندسی مکانیک و الکترونیک با توجه به وظایف تعریف شده در مجموعه
2. برخورداری از دقت و ریزبینی بالا برای توجه به جزئیات
3. هماهنگی 100 درصدی میان چشم و دست برای انجام سریع کار 
4. توانایی استفاده از تجهیزات دستی و ماشین آلات مکانیزه در حوزه کاری
5. توانایی انجام وظایف تکراری در بازه زمانی طولانی به صورت نشسته یا ایستاده
6. دانش فنی در زمینه مطالعه و درک اسناد فنی (انگلیسی و فارسی)
7. توانایی در انجام کارهای گروهی
8. برخورداری از مهارت حل مسئله قوی

البته فراموش نکنید که بسیاری از این مهارت ها، تنها با کار کردن و تجربه به دست آوردن میسر می شود. پس اگر در ابتدای راه برای مونتاژکار صنعتی شدن هستید، شرکت در دوره های کارآموزی شرکت های بزرگ و کوچک را جدی بگیرید.

بازارکار و درآمد مونتاژ کارصنعتی

از آنجایی که مونتاژکاری حرفه ای کاربردی در صنایع مختلف است، بازارکار بسیار زیادی در ایران و جهان دارد. این حرفه با حداقل حقوق وزارت کار برای افراد جوان و بدون سابقه و با درآمدهای بیش از 30 میلیون تومان برای افراد باتجربه و سابقه کار زیاد که مسئولیت های زیادی را در یک سازمان برعهده دارند، انتخابی مناسب به شمار می رود.

از یاد نبرید که در کنار دانش فنی خود، حتما مهارت های نرم و سخت خود را افزایش داده تا درامد بالاتری را در این حرف و کسب و کار به دست آورید.

 کلام آخر

خدمات مونتاژ صنعتی یکی از مهم ترین ارکان تولید در دنیای امروز محسوب می شود. از صنایع سنگین تا الکترونیک، از خطوط تولید خودکار تا کارگاه های مونتاژ دستی، همه و همه به این فرآیند وابسته اند. درک درست از مراحل مونتاژ ( از طراحی و آماده سازی گرفته تا کنترل کیفیت و بسته بندی ) به شما کمک می کند در هر پروژه صنعتی، با کاهش خطا، افزایش بهره وری و بهبود کیفیت نهایی محصول همراه باشید. همچنین انتخاب نوع مناسب مونتاژ (دستی، نیمه خودکار یا خودکار) با توجه به نوع محصول، تیراژ تولید و منابع موجود، یک تصمیم استراتژیک برای هر کسب وکار صنعتی محسوب می شود.